เมื่อพูดถึงการทำบุญ และอยากจะไปทำบุญที่วัด สิ่งหนึ่งที่มักจะนึกถึงกันก็คือการถวายสังฆทานกับพระสงฆ์ หรือแม้แต่การถวายสังฆทานในพิธีสวดพระอภิธรรมก็ตาม โดยสมัยนี้หลายคนก็นิยมที่จะจัดชุดสังฆทาน โดยเลือกสิ่งของเครื่องใช้จตุปัจจัยต่างๆไปถวายเอง และคำนึงถึงประโยชน์ที่พระสงฆ์จะได้รับเป็นที่ตั้ง ไม่จำเป็นต้องซื้อชุดสังฆทานสำเร็จรูปที่อยู่ในถัง หรือ หีบห่อที่หรูหราสวยงาม ซึ่งการเลือกซื้อสิ่งของเครื่องอุปโภคบริโภคสำหรับพระสงฆ์ก็สามารถเลือกถวายได้ตามแต่กำลัง โดยสิ่งของต่างๆที่นิยมนำไปถวายสังฆทาน ได้แก่ ปัจจัย 4 ต่างๆ เช่น อาหารสด(ควรถวายก่อนเที่ยง) อาหารแห้ง ยาสามัญประจำบ้าน ผ้าไตรจีวร และสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆที่จำเป็น

อย่างไรจึงเรียกว่าถวายสังฆทาน

การทำสังฆทาน หรือถวายสังฆทาน จะต้องเป็นการถวายจตุปัจจัย เครื่องอุปโภค บริโภคต่างๆ แก่ตัวแทนของหมู่สงฆ์ หรือ ถวายให้กับคณะสงฆ์ (ตั้งแต่ 4 รูป) เพื่อให้เป็นของส่วนรวมก่อน จากนั้นพระสงฆ์ท่านจึงไปแบ่งกันเอง โดยผู้ถวายมีเจตนาให้โดยรวม ไม่ระบุว่าให้กับพระสงฆ์รูปใดรูปหนึ่งโดยเฉพาะ

วิธีเลือกเครื่องใช้สำหรับพระสงฆ์ควรคำนึงถึงอะไรบ้าง

ก่อนอื่นเลยการเลือกเครื่องใช้สำหรับพระสงฆ์ ควรคำนึงถึงประโยชน์ของพระสงฆ์ที่วัดนั้นจะได้ใช้ เช่น การเลือกถวายผ้าไตรจีวร ก็ควรพิจารณาถึงขนาดของผ้าไตรจีวรให้ใกล้เคียงกับรูปร่างพระสงฆ์ในวัดนั้นๆ เช่น เลือกขนาดความยาว 1.9 - 2.0 เมตร รวมถึงสีของผ้าไตรจีวรซึ่งมีสีต่างๆกันตามแต่นิกาย หรือ สายปฎิบัติ นอกจากนี้ยังมีสิ่งของเครื่องใช้ทั่วๆไปสำหรับพระสงฆ์ที่นิยมนำมาถวาย เช่น รองเท้าแตะ หลอดไฟ ถ่านไฟฉาย สายชาร์จโทรศัพท์ ปลั๊กพ่วง เครื่องเขียน สมุดเปล่า มีดโกน น้ำยาล้างจาน น้ำยาซักผ้า ไม้กวาด ไม้ถูพื้น ช้อน ส้อม แปรงสีฟัน ยาสีฟัน ยาสามัญประจำบ้าน (เครื่องอุปโภคบริโภคต่างๆ รวมถึง ยา ควรดูวันหมดอายุก่อนนำมาถวาย) และในวันนี้เราจะขอแนะนำการเลือกซื้อสบู่และแชมพูสำหรับพระสงฆ์กันครับ

จะถวายสบู่และแชมพู เป็นสังฆทานแก่พระสงฆ์ ได้หรือไม่

• พระสงฆ์สามารถใช้สบู่ หรือ ครีมอาบน้ำได้ไหม
  • พระภิกษุ มีข้อบัญญัติ ให้งดเว้นจากการประดับของตกแต่ง เว้นจากเครื่องหอม เครื่องลูบไล้ เพื่อประทินผิว เพื่อความสวยงาม ดังนั้นการใช้สบู่ที่มีเจตนาไว้เพื่อทำความสะอาด ไม่ใช่ด้วยเจตนาบำรุงผิวขาวกระจ่างใสจึงใช้ได้
• พระสงฆ์ควรใช้สบู่เหลว หรือ สบู่ก้อน
  • พระสงฆ์สามารถใช้ได้ทั้งสบู่เหลวและสบู่ก้อน แต่หากเรามีความใส่ใจในการเลือก เราแนะนำว่าควรจะเลือกสบู่ที่มีคุณสมบัติรักษาสมดุลของความชุ่มชื้นให้แก่ผิว และเลือกเป็นสบู่สมุนไพร เพราะจะไม่ทำให้ผิวแห้งง่ายเหมือนการใช้ครีมอาบน้ำ(ส่วนมาก) และการเลือกสบู่สมุนไพร ก็ควรที่จะเลือกสบู่ที่ผลิตด้วยกรรมวิธีผลิตแบบเย็น (cold process) หรือ สบู่น้ำมัน เพื่อช่วยคงคุณค่าของสมุนไพร และคงความชุ่มชื้นให้กับผิวได้ดีกว่า
• แชมพูสำหรับถวายพระสงฆ์ ควรเป็นอย่างไร
  • พระสงฆ์ไม่ใช้สบู่สระผม เพราะว่าอาจจะทำให้เกิดสิว อาการแพ้ หรือเกิดเป็นตุ่มใสๆ จึงต้องใช้แชมพูสระผม พระสงฆ์เลือกที่จะใช้แชมพูสมุนไพร ด้วยเหตุผลเช่นเดียวกับการเลือกสบู่ นั่นคือ ไม่เน้นเรื่องการบำรุงรักษาเส้นผมให้สวยเงางาม หรือ แก้ปัญหาผมหลุดร่วง และไม่มีกลิ่นหอม แต่ต้องการแชมพูสมุนไพรที่ช่วยทำความสะอาด ลดอาการแห้งคันของหนังศีรษะ รวมถึงต้องการแชมพูที่ให้ฟองเพื่อช่วยในการโกนผม
• อานิสงส์ของการถวายสบู่และแชมพูแก่พระสงฆ์
  • ได้อานิสงส์แห่งทาน
  • มีผิวพรรณผ่องใส สุขภาพดี ไม่เป็นโรคผิวหนัง

สบู่สมุนไพร และ แชมพูสมุนไพร สำหรับทำสังฆทานถวายพระสงฆ์ ควรเป็นอย่างไร

สบู่และแชมพูตามท้องตลาดที่ขายกันอยู่ทั่วไป ผู้ผลิตมักจะเน้นให้มีคุณสมบัติเพื่อความสวยงาม เพื่อการบำรุงให้ผิวขาวเนียนนุ่ม ขาวกระจ่างใส และมีกลิ่นหอมติดนาน จึงอาจจะไม่เหมาะกับพระสงฆ์เท่าไหร่นัก

สบู่และแชมพูสำหรับพระสงฆ์ที่ดี นอกเหนือจากคุณสมบัติในการชำระล้างทำความสะอาดร่างกายแล้ว ยังต้องช่วยรักษาสมดุลของความชุ่มชื้น ลดอาการผิวแห้งคันได้ดี

เมื่อเราออกไปหาข้อมูล และขอความคิดเห็นเรื่องสบู่แชมพูสำรับพระสงฆ์จากวัดต่างๆโดยตรง เราจึงทราบว่าพระสงฆ์จะใช้ “สบู่สมุนไพร” และ “แชมพูสมุนไพร” มากกว่าสบู่หรือแชมพูทั่วไปตามท้องตลาดด้วยเหตุผลหลายๆอย่าง เช่น

• สบู่สมุนไพร และแชมพูสมุนไพร จะใช้สมุนไพรหรือสารสกัดจากสมุนไพรเป็นวัตถุดิบในการผลิต (เช่น น้ำมันมะพร้าว รากชะเอม เสลดพังพอนตัวผู้ ฟ้าทะลายโจร ว่านหางจระเข้ น้ำมันสกัดเย็นจากเมล็ดมะรุม สารสกัดจากใบบัวบก) จึงช่วยรักษาสมดุลของความชุ่มชื้นให้กับผิวและหนังศีรษะได้ดีกว่าสบู่ในท้องตลาดทั่วไป ที่ใช้สารเคมีในการผลิต (การใช้สบู่และแชมพูทั่วๆไปมักจะทำให้ผิวแห้ง เกิดอาการแพ้ หรือ การระคายเคือง) นอกจากนี้สิ่งแวดล้อม และแสงแดดในปัจจุบันก็ยังทำอันตรายแก่ผิวได้มาก และพระสงฆ์ก็ไม่ได้ใช้โลชั่น หรือครีมบำรุงผิวเหมือนฆารวาสทั่วไป
• สบู่สมุนไพร หรือ สบู่น้ำมัน ที่ผลิตด้วยกรรมวิธีการผลิตเย็น (cold process) เป็นกระบวนการผลิตสบู่ที่จะช่วยคงคุณค่าของสมุนไพรและส่วนประกอบได้มากกว่า ซึ่งต่างจากสบู่ที่ผลิตในอุตสาหกรรมใหญ่ๆ (สบู่ในท้องตลาดทั่วไปจึงมีราคาถูก)
• แชมพูสมุนไพรไม่มีส่วนผสมของซิลิโคน
• อาบสะอาด รู้สึกได้ทันทีเมื่อสรงน้ำ และไม่ทำให้ผิวแห้งคัน
• กลิ่นของสมุนไพรในสบู่และแชมพูสำหรับพระสงฆ์ จะช่วยทำให้รู้สึกสดชื่นผ่อนคลาย รู้สึกสงบและมีสมาธิ ซึ่งวัตถุประสงฆ์ของกลิ่นนั้นก็ไม่ได้มุ่งเน้นเพื่อประทินผิวให้กลิ่นติดตัวเหมือนน้ำหอม ดังนั้นพระสงฆ์จึงสามารถใช้สบู่สมุนไพรและแชมพูสมุนไพรได้โดยไม่อาบัติ
• สบู่สมุนไพร และ แชมพูสมุนไพร ใช้ได้ทั้งน้ำที่เป็นน้ำอ่อนและน้ำกระด้าง เนื่องจากเราต้องไม่ลืมว่าในบางสถานที่ยังใช้น้ำบ่อ หรือน้ำบาดาลกันอยู่
• สบู่และแชมพูสมุนไพร ให้ฟองพอประมาณ และยังใช้แชมพูสมุนไพรช่วยปลงผมในวันโกนได้
• ใช้ได้นาน

ประโยชน์ หรือ สรรพคุณของสมุนไพรที่นิยมนำมาใช้ผลิตเป็นสบู่สมุนไพร และ แชมพูสมุนไพร

• GLYCYRRHIZA GLABRA ROOT POWDER หรือ สารสกัดจาก รากชะเอม จะมีสารสำคัญได้แก่ Glabridin ที่มีคุณสมบัติในการขัดขวางการทำงานของเอนไซม์ Tyrosinase ข่วยลดการอักเสบ ลดผลกระทบจากรังสี UV ที่จะไปกระตุ้นการผลิตเม็ดสี รวมถึงลดรอยแดง ช่วยให้ผิวขาวกระจ่างใสลดเลือนจุดด่างดำ ฝ้า กระ
• BARLERIA LUPULINA EXTRACT หรือ เสลดพังพอนตัวผู้ จะมีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบ ลดบวม แก้พิษจากสัตว์พิษ เช่น ตะขาบ แมงป่อง และสัตว์พิษอื่นๆ
• ANDROGRAPHIS PANICULATA LEAF EXTRACT หรือ สารสกัดจากฟ้าทะลายโจร เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยต่อต้านแบคทีเรีย
  TOCOPHERYL ACETATE หรือ วิตามินอี และอนุพันธ์ของวิตามินอี ที่มีคุณสมบัติต่อต้านอนุมูลอิสระ นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยทางการแพทย์ที่ชี้ให้เห็นว่า วิตามินอี ช่วยลดอาการผื่นแดง และสะเก็ดเงิน รวมถึงช่วยลดการเสี่ยงในการเกิดมะเร็งผิวหนัง
• COCOS NUCIFERA OIL หรือ น้ำมันมะพร้าว (สกัดเย็น) เราใช้น้ำมันมะพร้าวที่สกัดมาด้วยวิธี Cold Pressed ไม่ใช้ความร้อนในกระบวนการผลิต เพื่อคงคุณค่าและสารสำคัญไว้ และไม่มีกลิ่นเหม็นหืน น้ำมันมะพร้าวจะมีคุณสมบัติที่ยอดเยี่ยมทั้งความแข็ง การเกิดฟองและการทำความสะอาด โดยในน้ำมันมะพร้าวจะมีวิตามินอีที่ทำหน้าที่ต่อต้านอนุมูลอิสระ และคอยปกป้องผิวชั้นนอกจากแสงแดดที่ทำร้ายผิวได้ นอกจากนี้ในน้ำมันมะพร้าวยังมีสารมอโนลอรินที่ช่วยลดอาการอักเสบ การติดเชื้อ และลดการสะสมของแบคทีเรียอีกด้วย
• ALOE BARBADENSIS LEAF JUICE POWDER คือ สารสกัดจากว่านหางจระเข้ในรูปแบบผง โดยผ่านกระบวนการพาสเจอร์ไรส์ และกรรมวิธีสกัดด้วยอุณหภูมิต่ำ หลังจากนั้นนำไป freeze dry เพื่อรักษาสภาพของสาร polysaccharides ต่างๆที่อยู่ในเนื้อว่านหางจระเข้ ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยปรับสภาพผิว ลดอาการแพ้ การระคายเคือง โดยเฉพาะผิวที่ไหม้เกรียมแดด ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ที่ทำหน้าที่เป็นสารปรับสภาพผิว
• MORINGA OLEIFERA SEED OIL หรือน้ำมันบริสุทธิ์สกัดเย็นจากเมล็ดมะรุมที่มีสารสำคัญได้แก่ Oleic Acid, Linoleic Acid และ Behenic Acid ซึ่งมีคุณสมบัติเด่นในด้านการต้านอนุมูลอิสระ และบำรุงฟื้นฟูผิว นอกจากนี้ยังมีวิตามินที่มีส่วนช่วยในการสร้างคอลลาเจน วิตามินซีที่มีส่วนช่วยในการลดเลือดริ้วรอย และยังมีวิตามินอีที่ช่วยรักษาและบรรเทาอาการผื่นคัน นอกจากนี้น้ำมันมะรุมยังมีประโยชน์ในการรักษาผิวที่หยาบกร้านและแห้ง เช่น กลากเกลื้อน และโรคสะเก็ดเงิน รวมถึงช่วยลดการอักเสบเล็กๆน้อยๆจาก แผลถลอก โดนข่วน ฟกช้ำ แมลงกัดต่อย ผื่น หรือ ถูกแดดเผา
• CENTELLA ASIATICA LEAF EXTRACT หรือ สารสกัดจากใบบัวบก ซึ่งมีสารออกฤทธิ์สำคัญคือ Triterpenoids, Madecassid, Asiatic acid, Asiaticoside, Centelloside และ Brahmic acid ที่มีฤทธิ์ยับยั้งอนุมูลอิสระ ช่วยรักษาสมานแผล ทำให้แผลหายเร็ว รอยแผลเป็นมีขนาดเล็กลง ยับยั้งกระบวนการเกิดแผลเป็นชนิดนูน มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และลดอาการอักเสบ รอยด่างดำของผิว รอยแดง รอยแผลเป็นต่าง ๆ ลดอาการบวมช้ำ

ทำไมถึงต้องเป็นสบู่สมุนไพร และแชมพูสมุนไพร ตรา โสฬส