การเตรียมสังฆทานไปทำบุญ เนื่องในวันคล้ายวันเกิด, ทำบุญอุทิศ ครบ 100 วัน และใช้ในงานสวดพระอภิธรรม (จัดงานศพ)

ในฐานะที่เราเป็นชาวพุทธ การให้ความสำคัญกับพระพุทธศาสนาและขนบธรรมเนียมประเพณี การทำบุญถวายสังฆทาน และการตักบาตร ถือเป็นการทำบุญอย่างหนึ่งที่จัดเป็นกิจวัตร และมีสำคัญอย่างยิ่ง

การถวายสังฆทาน คือ การให้ทาน ซึ่งเป็นบุญกิริยาวัตถุ เป็นส่วนสำคัญของการปฏิบัติธรรม การทำบุญ เป็นการสั่งสมความดี ซึ่งเชื่อว่าจะส่งผลดีทั้งในชีวิตนี้และชาติหน้า และนำมาซึ่งความเป็นสิริมงคลแก่ผู้ปฏิบัติ นอกจากนี้ยังเป็นการแสดงความเคารพในพระธรรมของพระพุทธเจ้า

สังฆทาน กับ การทำบุญ

หากคุณกำลังวางแผนที่จะถวายสังฆทานเนื่องในโอกาสต่างๆ… สิ่งที่ต้องคำนึงถึง อันดับแรก คือต้องเลือกของที่จะนำไปถวายสังฆทาน (เครื่องไทยธรรม) ที่เหมาะสม ได้แก่ อาหาร ดอกไม้ และธูปเทียน หรือ สิ่งของเครื่องใช้อื่นๆที่จำเป็น อย่างไรก็ดี ในปัจจุบันการบริจาคเงินให้กับวัดหรือพระสงฆ์โดยตรงอาจจะเป็นเรื่องปกติ

ก่อนทำการถวาย สิ่งสำคัญคือ ควรสำรวมจิตใจและจิตวิญญาณให้พร้อม ซึ่งสามารถทำได้โดยการทำสมาธิหรือสวดมนต์ ซึ่งจะช่วยให้คุณมีสมาธิกับความตั้งใจและปลูกฝังความรู้สึกขอบคุณและความอ่อนน้อมถ่อมตน เมื่อจะไปวัด ก็ควรแสดงความเคารพต่อพระสงฆ์ด้วยวิธีอื่นๆ ตั้งแต่ แต่งกายให้เหมาะสม พูดด้วยน้ำเสียงและถ้อยคำสุภาพ ในขณะที่จะทำการถวายสังฆทานหากเป็นไปได้ก็ควรที่จะคุกเข่าต่อหน้าพระภิกษุสงฆ์และถวายของขวัญด้วยมือทั้งสองข้าง (ถ้าเข่าไม่ดี ลุกไม่ไหว หรือด้วยเหตุผลอื่นๆ ก็ไม่เป็นไร, แค่อย่ายืนค้ำสูงกว่าพระสงฆ์) นอกจากนี้ยังเป็นธรรมเนียมที่จะต้องโค้งคำนับ และยกมือไหว้เพื่อเป็นการแสดงความเคารพ จากนั้นเมื่อถวายสังฆทานเสร็จสิ้นแล้ว พระสงฆ์ก็จะให้พร และทำการกรวดน้ำเป็นอันเสร็จสิ้นพิธี และเวลาที่จะไปถวายสังฆทาน ก็สามารถเลือกได้ว่าจะไปถวายแบบเป็นพิธีทางการ หรือ แบบเรียบง่าย
  • แบบเป็นทางการ: ติดต่อพระสงฆ์ ทำการจองศาลา และแจ้งพระสงฆ์ว่าจะขอทำบุญวันคล้ายวันเกิด หรือ ทำบุญครบรอบ 100 วัน (ทำบุญอุทิศ) และแจ้งจำนวนพระสงฆ์ที่ต้องการนิมนต์ โดยให้จัดเตรียมภัตตาหารตามจำนวนพระสงฆ์, ข้าวพระพุทธ (ทำบุญวันเกิด เพิ่มอาหารไหว้สัมพเวสี, ทำบุญ 100 วัน เพิ่มอาหารไหว้ผู้วายชนม์) และ เครื่องไทยธรรม (สำหรับถวายสังฆททาน) พร้อมปัจจัยและดอกไม้กำ
  • แบบสบายๆ: ในปัจจุบันหลายๆวัดจะจัดพื้นที่ให้ญาติโยมมาติดต่อถวายสังฆทาน เราก็ไปที่วัดแล้วดำเนินการถวายสังฆทานเลย โดยจะใช้สังฆทานที่ทางวัดจัดเตรียมไว้ให้แล้ว (สังฆทานวน) หรือ จะเตรียมไปเองก็ได้

ขั้นตอน และ คำถวายสังฆทาน

ลำดับขั้นตอนในการถวายสังฆทานนั้น หากมีหิ้งพระพุทธ ก็จะเริ่มด้วยการจุดเทียนธูปบูชาพระรัตนตรัย (แต่หากไม่มีก็ไม่เป็นไร)

  1. (ถ้ามีพิธีการ) จุดธูป 3 ดอก เทียน 2 เล่ม (ด้านซ้ายและขวาของ พระพุทธรูป หรือด้านขวาและซ้ายมือของเรา) กล่าวบูชาพระรัตนตรัย แล้วกราบพระก่อนว่า“อะระหัง สัมมา สัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวังตัง อะภิวาเทมิ (กราบ) สะวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม ธัมมังนะมะสามิ (กราบ) สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สังฆังนะมามิ” (กราบ)
  2. อาราธนาศีล: “มะยัง ภันเต ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิยาจามะทุติยัมปิ มะยัง ภันเต ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิยาจามะตะติยัมปิ มะยัง ภันเต ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิยาจามะ”เสร็จแล้ว พระจะให้ศีล เราพนมมือกล่าวรับศีลจากพระ รับ ศีลจบแล้วตั้งนะโม…เพื่อเป็นการเคารพนบนอบต่อองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ว่า“นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ” 3 จบ จากนั้นพระสงฆ์จะนำกล่าว นะโมตัสสะ และ ปานาติปาตา ตามลำดับ ก็ให้เรากล่าวตามพระสงฆ์ได้เลย
  3. จากนั้นก็ให้กล่าว คำถวายสังฆทาน: “อิมานิ มะยัง ภันเต ภัตตานิ สะปะริวารานิ ภิกขุสังฆัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต ภิกขุ สังโฆอิมานิ ภัตตานิ สะปะริวารานิ ปฏิคคัณหาตุ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ”โดยกล่าวคำแปลต่อ โดยกล่าวว่า“ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายภัตตาหาร กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์โปรดรับภัตตาหารกับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์และความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย สิ้นกาลนานเทอญ”เมื่อกล่าวคำถวายเสร็จ พระจะกล่าวพร้อมกันว่า “สาธุ” (คำถวายสังฆทาน อาจกล่าวตามพระสงฆ์ หรือ มีกระดาษให้อ่านตาม ซึ่งบางบริบทอาจกล่าวแตกต่างกันได้)
  4. ประเคนทานวัตถุแด่พระภิกษุสงฆ์ โดยหลังจากประเคนถวายพระภิกษุสงฆ์แล้ว เมื่อพระสงฆ์ผู้นำสวดอนุโมทนาด้วยบท “ยะถา วาริวะหา ให้ผู้ถวายทานเริ่มกรวดน้ำ
  5. “ยะถา วาริวะหา ปูรา ปะริปูเรนติ สาคะรัง เอวะเมวะ อิโต ทินนัง เปตานัง อุปะกัปปะติ อิจฉิตัง ปัตถิตัง ตุมหัง ขิปปะเมวะ สะมิชฌะตุ สัพเพ ปูเรนตุ สังกัปปา จันโท ปัณณะระโส ยะถา มะนิโชติระโส ยะถา” ถึงบทที่พระสงฆ์ผู้นำสวดถึง “มณีโชติรโส ยะถา”ก็ให้หยุดการกรวดน้ำ แล้วประนมมือรับพรพระต่อไปจนจบ จากนั้น ก็รับพรพร้อมกัน… (สัพพีติโย วิวัชชันตุ สัพพะโรโค วินัสสะตุ มา เต ภะวัตวันตะราโย สุขี ทีฆายุโก ภะวะ อะภิวาทะนะสีลิสสะ นิจจัง วุฑฒาปะจายิโน จัตตาโร ธัมมา วัฑฒันติ อายุ วัณโณ สุขัง พะลัง ฯ )
  6. เมื่อจบลำดับขั้นตอนถวายสังฆทาน จากนั้นให้นำน้ำที่กรวดแล้ว ไปเทลงดิน ใต้ต้นไม้ อย่างมีสติ

สังฆทาน ใส่อะไรบ้าง

  • อาหารและเครื่องดื่ม: ได้ทั้งอาหาพร้อมฉัน (ถวายก่อนเพล), ผลไม้ - อาหารแห้ง หรือที่สามารถเก็บไว้ได้
  • ของใช้ส่วนตัวประจำวัน: มีดโกนสำหรับพระภิกษุสงฆ์เพื่อใช้ในการปลงผม, แปรงสีฟัน, ยาสีฟัน, สบู่, ยาสระผม, รองเท้าแตะ
  • เครื่องนุ่งห่ม หรือผ้าต่างๆ: ผ้าไตรจีวร, ผ้าเช็ดตัว, ผ้าเช็ดหน้า
  • อาหารเสริม ยารักษาโรค: ยาสามัญประจำบ้าน ทั้งยาใช้ภายนอก และยารับประทาน จะเป็นยาแผนปัจจุบัน หรือยาแผนโบราณก็ได้
  • ของใช้ทั่วไป: น้ำยาซักผ้า, น้ำยาล้างห้องน้ำ, น้ำยาล้างจาน
  • เครื่องใช้: ช้อน, ส้อม, บาตร, แก้วน้ำ, กระบอกน้ำ, อาสนะ, หมอน
  • เครื่องเขียน ธูปเทียน หนังสือ
  • อื่นๆ ตามความเหมาะสม

สังฆทานจัดเอง หรือ สังฆทานเวียน

หากต้องการจัดเตรียมสังฆทานเอง แต่ไม่แน่ใจว่าจะเลือกอะไรดี แนะนำให้เริ่มต้นจากถามตนเองว่าจะใช้งบประมาณทั้งหมดเท่าไหร่ และตั้งใจจะถวายพระสงฆ์กี่รูป จะได้ทราบว่าควรจัดที่ชุดละกี่บาท โดยต้องไม่เบียดเบียนตนเอง จะเลือกของไปถวายเพียงชิ้นเดียวก็ได้ตามกำลัง และที่สำคัญการเลือกของที่จะถวายสังฆทานควรเลือกของที่พระสงฆ์สามารถนำไปใช้ได้จริง เกิดประโยชน์ อย่าเลือกแค่ของที่ดูใหญ่ หรือต้องมีจำนวนมากๆ เพราะเรื่องเหล่านี้ไม่ใช่แก่นแท้ในการทำให้เกิดบุญเลย (ผู้ให้/ให้ด้วยเจตนา - ผู้รับ/นำไปใช้แล้วเกิดประโยชน์) แต่หากมีกำลังทรัพย์ จะจัดสังฆทานให้สวยงามมีภาพลักษณ์ และเลือกของดีมีราคาก็ไม่เป็นไร

การไปถวายสังฆทานที่วัด และใช้สังฆทานเวียน ที่ทางวัดจัดเตรียม จะผิดไหมจะได้บุญไหม: ขอตอบเพียงว่า “บุญน้อย หรือ บุญมาก” เกิดที่เรา หากเราสะดวก เราก็เตรียมไปเอง หากไม่สะดวก อยากถวายเป็นปัจจัยบูชาเป็นสังฆทานเวียน เพื่อให้วัดนำเงินไปใช้จ่ายเป็นค่าบำรุง ค่าน้ำ ค่าไฟ ก็เป็นเรื่องที่ดีได้เช่นกัน

สังฆทานพระสงฆ์กี่รูป

ตามนิยามของคำว่าถวายสังฆทานนั้น จะต้องทำการถวายสิ่งของจตุปัจจัยวัตถุแก่หมู่พระสงฆ์ (ในพระวินัยถือว่า ภิกษุสงฆ์ 4 รูปขึ้นไป) โดยไม่เลือกระบุถวายเฉพาะเจาะจงแก่พระสงฆ์รูปใดรูปหนึ่ง กล่าวคือ ถวายเข้าเป็นสิทธิกองกลางแก่คณะสงฆ์ภายในวัด เพื่อคณะสงฆ์จะจัดแบ่งปันแก่พระสงฆ์รูปใดรูปหนึ่งที่ต้องการ หรือ เพียงแค่ถวายแก่พระสงฆ์รูปใดรูปหนึ่ง (โดย “ไม่เลือก” ว่าจำเพาะถวายรูปนั้นรูปนี้ เช่น เป็นพระผู้ทรงพรรษา พระรูปที่เรารู้จัก หรือพระรูปที่ตนศรัทธา) ที่เป็นตัวแทนแห่งสงฆ์ (ได้รับเผดียงสงฆ์) หรือถวายโดยมีเจตนาเพื่อบำรุงพระสงฆ์สามเณรโดยไม่เลือกผู้รับ ก็นับเป็นสังฆทานเช่นกัน (ตัวอย่าง: เช่นการใส่บาตรโดยไม่เลือกพระผู้รับ ไม่ว่าจะเป็นพระสงฆ์หรือสามเณรก็ตาม) เมื่อพิจารณาจากมูลอันจะเป็นสังฆทานดังกล่าว การที่จะเป็นสังฆทานหรือไม่นั้น มีหลักสำคัญอยู่ที่การถวายสิ่งของเพื่อบำรุงสังฆบริษัท หรือตัวแทนแห่งสังฆบริษัท เพื่อประโยชน์ในด้านการไม่เลือกปฏิบัติและความเท่าเทียมด้านปัจจัยสี่ของพระสงฆ์นั่นเอง

โดยสรุป เมื่อไปวัดถวายสังฆทานแบบเป็นทางการเพื่อทำบุญวันเกิด หรือ ทำบุญอุทิศ นิยมนิมนต์พระสงฆ์เป็นจำนวนคี่ เช่น นิมนต์พระสงฆ์ 9 รูป (ในบางวัดการทำบุญอุทิศจะนิมนต์พระสงฆ์ 10 รูป โดยถือว่าเป็นการสวดมาติกา บังสุกุล) แต่หากเลือกถวายสังฆทานแบบสบายๆ ก็ไปถวายสังฆทานกับตัวแทนพระสงฆ์ที่ทางวัดจัดไว้ให้ได้เลย

ทำบุญ 100 วัน นับจากวันไหน (ทำบุญ 100 วัน นับยังไง)

การทำบุญอุทิศให้กับผู้วายชนม์ ให้นับวันที่เสียชีวิตเป็นวันแรก (นับตามเวลาสากล คือ ก่อนเที่ยงคืนนับเป็นวันนั้น หากเลยเที่ยงคืน ก็นับเป็นวันใหม่)

ทำบุญวันเกิด - ทำบุญอุทิศ ที่วัดไหนดี

หากเป็นการทำบุญแบบเรียบง่าย สบายๆ ไม่ต้องต้อนรับแขกหรือญาติอย่างเป็นทางการ จะทำที่วัดไหนก็ได้ แต่หากต้องการจัดให้เป็นทางการ เป็นระเบียบเรียบร้อย ก็ควรดูสถานที่ตามความเหมาะสม ทั้งการเดินทาง ขนาดศาลา เป็นต้น ทั้งนี้ การทำบุญอุทิศฯ ไม่จำเป็นต้องทำที่เดียวกับวัดที่จัดให้มีการสวดพระอภิธรรม/ฌาปนกิจ จะจัดที่วัดไหนก็ได้

ทำบุญ ออนไลน์ หรือ ฝากใส่บาตรออนไลน์ได้หรือไม่

โดยความสบายใจ..ทำบุญด้วยการบริจาคทาน จะทำที่ไหน อย่างไรก็ได้ ดังนั้น ชื่อว่าทำบุญย่อมเป็นเรื่องดีอยู่แล้ว จึงไม่ผิดอะไร แต่จะดีกว่าหากผู้ทำบุญประกอบไปด้วยความเพียร ความอุตสาหะของตนเอง และในระหว่างที่ทำกิจกรรมหากเกิดการสำรวมจิตใจ เกิดการพิจารณาธรรม ก็จะมีประโยชน์ได้มากกว่าการทำบุญออนไลน์ หรือ ฝากผู้อื่นทำบุญ *ผู้อื่นมาบอกบุญ กับ ฝากผู้อื่นทำบุญ เป็นคนละเรื่อง*